Kalp krizi, kalbi besleyen damarlardan birinin tıkanması veya daralması sonucu kalp kasının oksijensiz kalması ve hasar görmesi durumudur. Bu durum, ani ve şiddetli göğüs ağrısı ile kendini gösterir ve zamanında müdahale edilmezse ölüme neden olabilir.
Kalp Krizinin Nedenleri
• Koroner arter hastalığı: Kalbi besleyen damarların (koroner arterler) ateroskleroz adı verilen bir süreçle daralması veya tıkanması en sık nedendir.
• Kan pıhtıları: Kalp veya damarlarda oluşan kan pıhtıları, damarları tıkayarak kalp krizine neden olabilir.
• Koroner spazm: Kalp damarlarının aniden kasılması (spazm) da kalp krizine yol açabilir.
- Kalp Krizinin Risk Faktörleri
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kolesterol
- Sigara kullanımı
- Diyabet
- Obezite
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Ailede kalp hastalığı öyküsü
Kalp Krizi Belirtileri
Kalp krizi belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en sık görülen belirtiler şunlardır:
• Göğüs ağrısı: Sıkıştırıcı, yanma veya baskı hissi şeklinde ortaya çıkar. Sol kola, çene, sırt veya omuzlara yayılabilir.
• Nefes darlığı: Fiziksel aktivite ile veya dinlenirken ortaya çıkabilir.
• Terleme
• Bulantı ve kusma
• Baş dönmesi veya bayılma
• Ağızda acı tat
• Huzursuzluk ve ölüm korkusu
• Sol kol, çenede uyuşma
Bazı kişilerde, diyabetik (şeker hastalığı) hastalarda, özellikle kadınlarda veya yaşlılarda, tipik kalp krizi belirtileri olmayabilir. Bu nedenle, herhangi bir şüpheniz varsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
Kalp Krizi Olduğunda Yapılması Gerekenler (Amerikan Kalp Derneği önerileri)
- Acil Yardım Çağırın:
• 112’yi arayın: En yakın sağlık kuruluşuna ulaşmak için hemen 112’yi arayın.
• Bilgileri doğru verin: Nerede olduğunuzu, ne tür bir sorun yaşadığınızı ve ne kadar süredir bu belirtilerin devam ettiğini açıkça belirtin. - Sakin Kalın ve Dinlenin:
• Hareket etmeyin: Kalbinizi yormamak için hareketsiz durmaya çalışın.
• Rahat bir pozisyon alın: Oturarak veya yatarak en rahat hissettiğiniz pozisyonu alın. - Nitroglyserin Kullanın (Eğer reçeteli ise):
• Dil altına yerleştirin: Doktorunuz tarafından reçete edilmişse, dil altına nitroglyserin hapı yerleştirin. Bu, damarları genişleterek kalbin oksijen alımını kolaylaştırır. - Belirtilerinizi Takip Edin:
- Ağrıyı ve diğer belirtileri gözlemleyin: Ağrının şiddeti, süresi ve yayıldığı bölgeler hakkında bilgi verin.
- Değişiklikleri hemen bildirin: Eğer durumunuzda herhangi bir değişiklik olursa, hemen sağlık ekibine bildirin.
Neden Zaman Kritiktir?
Kalp krizi sırasında her geçen saniye önemlidir. Kalp kası, oksijensiz kaldığında hasar görmeye başlar. Hızlı müdahale, kalbin daha az hasar görmesini sağlar ve hayatta kalma şansını artırır.
Unutmayın: Kalp krizi belirtileriyle karşılaştığınızda paniğe kapılmadan, yukarıdaki adımları takip etmek ve acil yardım çağırmak hayati önem taşır.
Kalp Krizinin Tedavisi
Kalp krizi tedavisi, hastanın genel durumuna ve kalp hasarının boyutuna göre değişir. Tedavi yöntemleri arasında şunlar bulunur:
• İlaç tedavisi
• Anjiyoplasti: Tıkanık damarın açılması için yapılan bir işlemdir.
• Bypass cerrahisi: Tıkanık damarın atlanarak yeni bir damar ile bağlantı yapılması
işlemidir.
Kalp krizi, erken teşhis ve tedavi ile hayati tehlikesi azaltılabilen bir hastalıktır. Belirtileri
görmezden gelmeyin ve hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun.
Amerikan kalp derneğinin kalp sağlığınızı korumak için 8 temel adım önerisi
- Sigarayı Bırakın: Sigara, kalp hastalıklarının en büyük risk faktörlerinden biridir. Sigarayı bırakmak, kalp sağlığınız için atabileceğiniz en önemli adımlardan biridir.
- Sağlıklı Beslenin: Bol miktarda meyve, sebze, tam tahıllar ve yağsız proteinler tüketin. İşlenmiş şeker, tuz ve doymuş yağ alımını sınırlayın.
- Düzenli Egzersiz Yapın: Haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik egzersiz yapmaya çalışın.
- Sağlıklı Kiloyu Koruyun: Obezite, kalp hastalığı riskini artırır. Sağlıklı bir kiloyu korumak için düzenli egzersiz yapın ve dengeli beslenin.
- Kan Basıncınızı Kontrol Edin: Yüksek tansiyon, kalp hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanın ve yaşam tarzınızda değişiklikler yapın.
- Kolesterolünüzü Kontrol Edin: Yüksek kolesterol, damarlarınızı tıkayabilir ve kalp krizine yol açabilir. Doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanın ve sağlıklı beslenin.
- Kan Şekerinizi Kontrol Edin: Diyabet, kalp hastalığı riskini artırır. Eğer diyabetiniz varsa, kan şekerinizi düzenli olarak kontrol edin ve doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanın.
- Stresinizi Yönetin: Stres, kalp sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Stresle başa çıkmak için gevşeme teknikleri, yoga veya meditasyon gibi yöntemleri deneyebilirsiniz.
Ek Öneriler
• Düzenli sağlık kontrolü yaptırın: Doktorunuzla düzenli olarak görüşerek kalp sağlığınızı takip edin.
• Aile öykünüzü öğrenin: Kalp hastalığı ailede sık görülüyorsa, risk altında olabilirsiniz, erken doktor kontrolüne başlayın
• Uyku düzeninize dikkat edin: Yeterli uyku almak, kalp sağlığı için önemlidir.
• Alkolü aşırı kullanmayın: Alkol tüketimi, kalp hastalığı riskini artırabilir.